Het gebit

Het gebit

Het blijvende gebit, ook wel het volwassen gebit genoemd, bestaat uit 32 tanden en kiezen en komt meestal volledig door rond het 18e levensjaar. Het bestaat uit snijtanden, hoektanden, voortanden, en kiezen, inclusief de verstandskiezen. De functie van het blijvende gebit is niet alleen het kauwen van voedsel, maar speelt ook een belangrijke rol in de spraak en de esthetiek van een glimlach.

Hoe ziet het gebit eruit?

Het blijvende gebit bestaat uit 32 tanden en kiezen, elk met een specifieke vorm en functie:

  1. Snijtanden (8 in totaal, 4 boven en 4 onder): Deze platte tanden aan de voorkant van de mond hebben scherpe randen en worden gebruikt om voedsel af te bijten.
  2. Hoektanden (4 in totaal, 2 boven en 2 onder): Puntige tanden naast de snijtanden die helpen bij het scheuren van voedsel. Ze zijn vaak de sterkste tanden in het gebit.
  3. Voorkiezen (8 in totaal, 4 boven en 4 onder): Deze tanden hebben een bredere bovenkant met richels en worden gebruikt om voedsel te malen en te vermalen.
  4. Kiezen (12 in totaal, inclusief de 4 verstandskiezen): Deze zijn het grootst en liggen achter in de mond. Ze hebben meerdere wortels en zijn gespecialiseerd in het malen van voedsel.

De verstandskiezen komen soms pas later door en worden vaak verwijderd vanwege ruimtegebrek of complicaties.

Welke medicatie tast het gebit aan?

Verschillende soorten medicatie kunnen een negatief effect hebben op het gebit. Enkele veelvoorkomende medicijnen die tandproblemen kunnen veroorzaken zijn:

  1. Antidepressiva: Deze kunnen de speekselproductie verminderen, wat kan leiden tot een droge mond. Een droge mond verhoogt het risico op tandbederf en tandvleesproblemen.
  2. Antihistaminica: Gebruikt tegen allergieën, kunnen ook een droge mond veroorzaken en zo de mondgezondheid negatief beïnvloeden.
  3. Antibiotica (zoals tetracycline): Bij jonge kinderen en zwangere vrouwen kan dit de ontwikkeling van tanden beïnvloeden, wat leidt tot verkleuring of beschadiging van het tandglazuur.
  4. Chemotherapie: Behandelingen tegen kanker kunnen de mondgezondheid ernstig beïnvloeden, met symptomen zoals pijnlijke zweren, bloedend tandvlees, en infecties.
  5. Bètablokkers en bloeddrukmedicatie: Deze kunnen leiden tot zwelling van het tandvlees (gingivale hyperplasie), wat het risico op infecties en tandvleesproblemen vergroot.
  6. Astma-inhalatoren: Langdurig gebruik kan het tandglazuur verzwakken door de zuurgraad.

Hoeveel tanden heeft een volwassen gebit?

Een volwassen gebit bestaat normaal gesproken uit 32 tanden. Dit omvat:

  • 8 snijtanden (4 boven en 4 onder)
  • 4 hoektanden (2 boven en 2 onder)
  • 8 voorkiezen (4 boven en 4 onder)
  • 12 kiezen, inclusief de 4 verstandskiezen (6 boven en 6 onder)

Verstandskiezen, die vaak later in het leven doorbreken, kunnen soms worden verwijderd vanwege ruimtegebrek of andere complicaties. Hierdoor kunnen sommige volwassenen minder dan 32 tanden hebben.

Alles over verstandskiezen

Verstandskiezen, ook wel derde kiezen genoemd, zijn de laatste tanden die doorbreken in de mond. Ze komen meestal tussen de leeftijd van 17 en 25 jaar door, maar kunnen ook later verschijnen. Hier zijn enkele belangrijke punten over verstandskiezen:

  1. Aantal: Er zijn in totaal vier verstandskiezen, twee in de bovenkaak en twee in de onderkaak.
  2. Functie: In het verleden hadden verstandskiezen een belangrijke rol in het malen van voedsel, vooral in een dieet dat rijk was aan vezels en rauw voedsel. Met de evolutie van de menselijke voeding zijn ze minder noodzakelijk geworden.
  3. Ruimtegebrek: Veel mensen hebben niet genoeg ruimte in hun kaak om verstandskiezen goed te laten doorbreken. Dit kan leiden tot problemen zoals:
    • Impactie: Wanneer een verstandskies gedeeltelijk of helemaal vastzit in het tandvlees of het kaakbot.
    • Infecties: Door voedsel en bacteriën die zich rondom een ingeklemde verstandskies verzamelen.
  1. Verwijdering: Het is gebruikelijk om verstandskiezen te laten verwijderen als ze problemen veroorzaken, zoals pijn, infecties, of als ze andere tanden verplaatsen. Dit gebeurt vaak door een tandarts of kaakchirurg.
  2. Complicaties: Als verstandskiezen niet goed doorbreken, kunnen ze leiden tot:
    • Tandvleesontsteking
    • Tandbederf in aangrenzende tanden
    • Cystevorming in de kaak
  1. Nazorg: Na de verwijdering van verstandskiezen is goede nazorg belangrijk om infecties te voorkomen en het herstel te bevorderen. Dit omvat het volgen van de instructies van de tandarts en het vermijden van bepaalde voedingsmiddelen tijdens het herstel.

Wat zijn voorkomende gebitsproblemen?

Hier zijn enkele veelvoorkomende gebitsproblemen:

  1. Aften: Pijnlijke, kleine zweren in de mond die ongemak veroorzaken, vooral bij het eten en drinken. De oorzaak is vaak onbekend, maar stress, voedingsdeficiënties en hormonen kunnen een rol spelen.
  2. Gaatjes: Ook wel tandbederf genoemd, ontstaan door de afbraak van tandglazuur door zuren die worden geproduceerd door bacteriën die suikers in voedsel afbreken. Dit kan leiden tot gaatjes die behandeld moeten worden met vullingen.
  3. Tandvleesontsteking: Een ontsteking van het tandvlees, meestal veroorzaakt door tandplak. Symptomen zijn zwelling, roodheid en bloedingen bij het poetsen. Het kan zich ontwikkelen tot ernstigere vormen, zoals parodontitis.
  4. Tandglazuur: Verlies of erosie van het tandglazuur kan optreden door zuren in voedsel en dranken, slechte mondhygiëne, of het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit kan leiden tot gevoelige tanden en gaatjes.
  5. Spruw: Een schimmelinfectie in de mond, vaak veroorzaakt door de schimmel Candida. Het leidt tot witte vlekken op het mondslijmvlies en kan pijn en ongemak veroorzaken.
  6. Ragaden: Scheurtjes of kloofjes in de hoeken van de mond, vaak veroorzaakt door droogte, schimmelinfecties of vitaminetekorten. Dit kan pijn en ongemak veroorzaken.
  7. Mondslijmvliesontsteking: Een ontsteking van het mondslijmvlies die kan worden veroorzaakt door irritatie, infecties of allergieën. Symptomen zijn roodheid, zwelling en pijn in de mond.
  8. Tandaanslag: Dit is een opeenhoping van tandplak die verhardt tot tandsteen. Het kan leiden tot tandvleesontsteking en tandbederf als het niet regelmatig wordt verwijderd door een tandarts of mondhygiëne.

Hoe verzorg ik mijn gebit?

Zorg goed voor je gebit door twee keer per dag te poetsen met fluoride tandpasta en een zachte tandenborstel. Vergeet niet je tong te poetsen. Flos dagelijks om voedselresten en tandplak te verwijderen. Een mondspoeling kan helpen bacteriën te verminderen en je adem fris te houden. Eet gezond, met weinig suiker en zuur, en vermijd roken om tandvleesproblemen te voorkomen. Bezoek twee keer per jaar de mondhygiënist voor een reiniging. Drink voldoende water en gebruik een gebitsbeschermer tijdens contactsporten.

De ontwikkeling van het gebit

De ontwikkeling van het gebit verloopt in verschillende fasen en is een complex proces. Hier zijn de belangrijkste stappen in de ontwikkeling van het gebit:

Fase Beschrijving
Ontwikkeling van het melkgebit Prenatale fase: De eerste tandknoppen vormen zich in de baarmoeder rond de zesde week van de zwangerschap. Het melkgebit, bestaande uit 20 tanden, begint zich in deze fase te ontwikkelen.
Doorbraak: Melktanden beginnen meestal tussen de 6 en 12 maanden door te breken, beginnend met de onderste snijtanden, gevolgd door de bovenste.
Verlies van het melkgebit Tanden wisselen: Rond 6 jaar beginnen kinderen hun melktanden te verliezen. Dit proces kan doorgaan tot ongeveer 12 jaar. Melktanden worden vervangen door permanente tanden.
Doorbraak van permanente tanden: De eerste permanente kiezen verschijnen rond 6 jaar, gevolgd door snijtanden, hoektanden en premolaren.
Ontwikkeling van het blijvende gebit Volwassen gebit: Tegen 18 jaar hebben de meeste mensen 28 permanente tanden, waaronder snijtanden, hoektanden, premolaren en kiezen.
Verstandskiezen: Verstandskiezen komen meestal door tussen 17 en 25 jaar. Vaak worden ze verwijderd vanwege ruimtegebrek.
Veroudering van het gebit Op latere leeftijd kunnen tanden slijten, en veranderingen in tandvlees en kaak kunnen tandverlies, tandvleesontsteking of parodontitis veroorzaken.
Invloeden op de ontwikkeling Genetische factoren: Genetica bepaalt wanneer en hoe tanden doorbreken.
Omgevingsfactoren: Voeding, mondhygiëne en gezondheidsproblemen beïnvloeden ook de ontwikkeling en gezondheid van het gebit.

10 weetjes over het gebit

Hier zijn 10 interessante weetjes over het gebit, zonder de punten 1, 4 en 10:

  1. Glazuur: Tandglazuur is de hardste stof in het menselijk lichaam, zelfs harder dan bot. Het beschermt de tanden tegen slijtage en tandbederf.
  2. Speeksel: Speeksel speelt een cruciale rol in de mondgezondheid. Het helpt bij het afbreken van voedsel, neutraliseert zuren en spoelt bacteriën weg.
  3. Verstandskiezen: Verstandskiezen komen vaak pas door tussen de 17 en 25 jaar. Niet iedereen heeft verstandskiezen; sommige mensen worden geboren zonder ze.
  4. Mondslijmvlies: Het mondslijmvlies is gevoelig en kan gemakkelijk ontstoken raken door irritatie, infecties of allergieën.
  5. Tandenknarsen: Veel mensen knarsen hun tanden, vooral ‘s nachts. Dit kan leiden tot slijtage van de tanden en andere problemen, zoals kaakpijn.
  6. Kauwen: De kiezen zijn speciaal ontworpen om voedsel te malen. Ze hebben een grote, platte oppervlakte met richels die helpen bij het verteren van voedsel.
  7. Genetica: De ontwikkeling van je gebit en de kans op tandheelkundige problemen kunnen worden beïnvloed door genetische factoren, zoals de structuur van je kaak en de dichtheid van je tandglazuur.
  8. Tandenpoetsen: Het gebruik van fluoride tandpasta is essentieel, omdat fluoride helpt om het tandglazuur te versterken en het risico op tandbederf te verminderen.
  9. Kleur van tanden: De kleur van tanden varieert van persoon tot persoon en kan worden beïnvloed door factoren zoals leeftijd, voeding en levensstijl. Roken en het drinken van koffie of thee kunnen de tanden verkleuren.
  10. Dierlijke tanden: Mensen hebben een uniek gebit in vergelijking met andere dieren. Bijvoorbeeld, knaagdieren hebben voortdurend groeiende tanden die ze moeten slijten door te knagen.