Tandplak (ook wel tandplaque) is een zacht en kleverig laagje. Het bestaat voornamelijk uit etensresten, speeksel en bacteriën die in je mond leven. Er leven ruim 10 miljard bacteriën in de mond, verdeeld over 700 verschillende soorten. Tandplak kun je zelf nauwelijks zien omdat het dezelfde kleur heeft als je tandglazuur. Het vormen van het laagje plak is een voortdurend proces en gebeurt bij ons allemaal. Het heeft dus niet zozeer te maken met wát je eet of drinkt en hoeveel je eet of drinkt. De ene persoon zal echter sneller plak aanmaken dan de ander.
Hoe ontstaat tandplak?
Tandplak ontstaat wanneer etensresten, speeksel en bacteriën zich vermengen op het tandoppervlak. Het proces verloopt als volgt:
- Bacteriën in de mond: De mond bevat van nature bacteriën die zich voeden met suikers en koolhydraten uit voedsel.
- Voedselresten: Na het eten blijven suikers en zetmeel op de tanden achter.
- Bacteriële voeding: Bacteriën gebruiken deze suikers als energie, wat resulteert in de productie van zuren.
- Plakvorming: Deze bacteriën, zuren, speeksel en voedseldeeltjes vormen samen een kleverige, kleurloze laag op de tanden, bekend als tandplak.
- Zuurproductie: De zuren in tandplak kunnen het tandglazuur aantasten en leiden tot gaatjes en tandvleesproblemen.
Hoe herken je tandplak?
Tandplak is vaak herkenbaar aan de volgende kenmerken:
- Kleur en textuur:
- Kleurloos of lichtgeel: Tandplak is meestal kleurloos, maar kan ook een lichtgele tint hebben.
- Kleverig: Het voelt plakkerig aan en hecht zich aan het oppervlak van de tanden.
- Plaatsing:
- Langs de tandvleesrand: Tandplak vormt zich vaak langs de tandvleesrand en tussen de tanden.
- Achter en tussen de tanden: Het is vaak moeilijker te zien en te bereiken.
- Gevoeligheid en irritatie:
- Gevoelig tandvlees: Plak kan irritatie en ontsteking van het tandvlees veroorzaken, wat leidt tot roodheid en bloeding bij het poetsen of flossen.
- Slechte adem: Tandplak kan bijdragen aan een slechte adem.
- Voelbaar met de tong:
- Ruw oppervlak: Als je met je tong over je tanden gaat, kun je een ruw of korrelig gevoel waarnemen, wat op de aanwezigheid van plak wijst.
Hoe haal je tandplak weg?
De gevolgen van tandplak
Bij een net gereinigde tand zal binnen enkele seconden het eerste laagje beginnen te vormen, we noemen dit laagje ‘pellicle’. In principe is het pellicle niet schadelijk voor het glazuur of het tandvlees. Echter maakt het pellicle het mogelijk voor bacteriën om aan te hechten. Met als gevolg dat het laagje steeds dikker en dikker wordt. De plak wordt dan schadelijk. Bij te lang laten zitten van tandplak loop je risico op gaatjes, tandvleesontsteking, verkleurde tanden, gevoelige tanden of een vieze smaak.
Hoe voorkom je tandplak?
Het advies is daarom gegeven om onze tanden twee keer per dag te poetsen. De bedoeling is dus je tanden plak-vrij te maken. Als het je lukt om met een elektrische borstel en bijvoorbeeld een tandenstoker of goed passende rager alle plak op en tussen je tanden te verwijderen, verklein je de kans op bovengenoemde problemen.
Bij het te lang laten zitten van het laagje tandplak, kan het mineraliseren en tandsteen worden. Net als tandplak kan ook tandsteen zorgen voor een ontsteking aan het tandvlees en bijvoorbeeld een vieze smaak of slechte adem. Tandsteen kan alleen professioneel verwijderd worden.
Ook kunnen de bacteriën in tandplak suikers uit je eten en drinken omzetten in zuren, wat je glazuur kan aantasten. Dit kan gaatjes of erosie als gevolg hebben.
Hoe snel krijg je tandplak?
Tandplak begint zich al binnen enkele minuten na het eten of drinken te vormen. Bacteriën in de mond vermengen zich met voedselresten en speeksel, wat leidt tot een kleverige laag op de tanden. Binnen 24 uur kan deze plak hard worden en tandsteen vormen, wat moeilijker te verwijderen is zonder professionele reiniging.
Poets ik voldoende?
Eigenlijk kun je nooit met zekerheid zeggen of je voldoende hebt gepoetst. Ook al heb je bijvoorbeeld 5 minuten grondig gepoetst, weet je niet of alle plak van je tanden af is. Een gemiddeld persoon heeft 28 tanden en kiezen. Dit maakt het plak-vrij maken best een klusje.
Maak een afspraak bij de mondhygiënisten van Mondzorg Verstandig als je er zeker van wilt zijn dat jouw mondzorgroutine voldoende is om alle tanden plak-vrij te maken. Of voelen je tanden ruw? Grote kans dat dit komt door tandplak. Wij maken je tanden weer glad en stralend door ze te polijsten.
